Friday 30 November 2012

KTP TEN DISTRICT JAIL TLAWHIN HUN HLIMAWM TAK HMAN A NI


(Dt.28th.November.2012)

 Branch Committee in a lo ruahman lawk tawh angin Tunkar kal ta Dt.28th.November.2012(Nilaini) khan District Jail Saidan Kolasib tlawhin rawngbawlna neih a ni a, Jail lam hotu ten Member 30 aiin rawn tam lutuk lo thei ula tiin min beisei a. Member kal duh inreport te tumah in chhawk \hen ngai awmlovin Mi 31 hemi ni hian kan kal thei a ni.
Kal nan hian Member te a\angin Motor nei ten an Motor te rawn thawhh chhuahpui in, Two Wheeler nei ten Two Wheeler an rawn thawh chhuahpui bawk a. Motor dang hman belh ngai lovin kan kal thei a, a vanneih thlakin, Motor rawn thawhtute chungah lawmthu kan sawi mawlh mawlh e.
Branch Committee in rawngbawlna pawimawh a ngaia Solo tura a beisei Nl. Lalruatsangi, Tv. H.L. Lal\hakima leh Pu Lalramchhana ten thiam tak leh nung takin Pathian fak hla an hlan a. Kan Zaithiamte kumin chu kan chhawr rim hle a, rawngbawlna a ngaia an rawn ngaihpawimawh \hin avangin Branch Committee chuan an chungah lawmthu kan sawi takmeuh a ni.
Tin, Jail tang te a\angin zaia Pathian fakhla hlantu mi pahnih an awm bawk a. An lo in puahchah ve nasain an phur hle mai a. Zaiho boruak a nuamin Mittui tla zawih zawih a Pathian fak hla kan saho te kha ava ropui em!!

Hun hi Season hnihah \henin, Chawhma leh Chawhnuah Inkhawmna hun hman a ni a. Chawhma lamah hian Nl. Lalhriattiri Fin. Secretary in Inkhawm min kaihruai a, Nl. Lalkhumtiri Branch Committee Member in \anna hun min hman sak a. Pu Chanchinmawia Leader hnen a\angin Pathian thuchah ngaih thlak a ni bawk.
Tin, Chawhnu lamah Tv. F. Lalthangliana Asst. Secretary in Inkhawm min kaihruai a, Pu C. Lalhmunmawia Asst. Leader hnen a\angin Pathian thuchah ngaihthlak a ni bawk. Thupui tur thlan lawk a awm lemlo nachungin thuchah sawitu tura ruat te hian inhrilh tawn hauh lovin “Khawvel Mamawh Chhanna Isua Krista”tih chu thupuiah an rawn hmang ve ve a ni. Inkhawm boruak a nuamin Jail tang lamte pawh an mittui an hru mawlh mawlh mai han hmuhte khan Pathian hian kan ruahmanna te min pawmpuiin mal min sawm a ni tih a chiang hle a. Min hruaitu Pathian chungah lawmthu awm rawh se.

Pathianin hun tha min pe a, rawngbawlna kawnga kan han chhuak ve leh thei thin hi a ropuiin a lawmawm hle mai a. Kan luan chhuah hian Thlarau lamah hausakna nasa tak kan dawng let fo thin a. Pathian tana inpekna thuk zawk nen a ke pen chhuak zel turin Member-te in pe zel ila, kan tlin phak loh a kan ngaih hi Lalpa nen chuan engkim tih theih loh hi a lo awm hauh lo. Rinchhan tlak a nih zia hi atakin kan hmu fo thin a, rinhlelh hmang mihringte hian kan ringhlel fo thin zawk mai pawh a.

Monday 19 November 2012

Biak In sak kan thlen chin (November Ni 19.2012)

By, C. Lalhmunmawia


Hei hi Gallery tur a nih hi
Vawiin khan Biak In sak hnatlangpui neih leh a ni a, Thalai lam leh Kohhran Hmeichhe lam kan thawk tha  a a lawmawm hle mai. Biak In pawhin a ruangam leh a pianhmang tur a pho chhuak thei tan feih feih a ni ta. He Biakin Rel hnuaiah hian Chhawng hnih ala awm a chu chu Luah theihin Peih fel vek tawh a ni.

Nu ho thutna lai hi Tuidawn tur a sang zawk a ni
Tunah hian a Biak In taka tur hi Kumin kum chawhma lam atang khan sak tan a ni a, kumin chhungin heti hi kan thleng tawh a. Kohhran mipuite thawhhona a tha a, Biak In sak lam kan ngai pawimawh tlang tih kan sak chak dan atang pawhin a langchiang hle awm e.


Hei hi Poslice Satation hnaih lam


Tin, vawiin khan a chung min siamsaktu turte  Contract a thawk turte Aizawl lam atangin an lothleng thla chiah a, a chung lam Structure an khawih phawt ang. Chuan a chung tur hi Gwahati lam a mi order a ni a, a tha ber chi hman tum a ni a, tunah hian Silchar a lothleng tawh a, tunkar chhungin zuk phurh chhoh hman beisei a ni bawk. a. Tin, a chung structure tur pawh hi Pipe lei fel vek tawh niin Biak In ah hian dah luh a ni tawh bawk.

Kan Kohhran Biak In Tur

By, C. Lalhmunmawia


Kohhranin hun enge maw chen kan Biak In sa a hun kan hman tawh lai hian, Tam tak chuan kan Biak In landan tur hmelhmang hi kan hrethiam chiah lo thin a. Kan Biak In thar tur hi Architect in a plant leh a ruahman dan chu hetiang hi a ni a. Biak In thar Direction hrang hrang atanga a lan dan tur kan han tar lang ang e.


Hei hi Banglaveng lam atanga a lan dan tur a ni


Hei hi a hma tur a ni a, Hosptal Road atanga a lan dan tur


Hei hi Post Office lam atanga a lan dan tur

Hei hi Vengthar lam(SDEO Office lam) atanga a lan dan tur

Sunday 18 November 2012

Ka Chanchin tawi. By.T.Lalbiakkima.

     Kum 6 mi vel kanih lai in, thinlian natna in ka damlo a, cuta kapa tawngtaina ka theih hngilh theih loh leh tun thleng ka rilru a la thar rng thin chu, LALPA ka fapa hi ti damla chuti chuan i rawng abawl ang tih hi ani,

Ti chuan hun lo kal zelah kum 13 vel kalo nih a thil chinchang leh kal hmang kalo hriat ve theih chin atang in, kapa tawngtai na chhan na kohna ka dawng tan ta, ( pastor) nih chakna in ka rilru ah hmun aluah nasa em2 mai a PATHIAN rawngbawl a feh chhuah ka chakna chuan nasa tak in min nawr zui ta zel a,chhungkua harsa ve tak kan nih avang in school kal ka thlah thlam tanta, ka thil tum rilruk leh ka chak em2 chu ka thei dawntalo, mahse LALPAN minla thlah thlam lo, ka tawngtai na ah kapa tawngtai na chhunzawm in LALPA i rawng ka bawlve theih nan enge ka tih ve theih min hrilh la ka tive ange ti in tawngtai thupui ka in siam a, ti chuan hun lokal zelah, chuan misonary nih chakna in min tuam lehta, chu pawh ka ni leh theilo mahse ka chak em2 PATHIaN rawngbawl chakna chu ala rehlo, ka tawngtai kal bang chuang lo hun lo kal zelah, speaker nih ka chak lehta heichu ka theih ngei ka in ring ve ta, campping ka luh te hian an thu sawi dante kalo copy a inah ka zira an thu sawite kalo note a, mahse minko tu min koh na zawn ala nilo aniang chu pawh ka theilo lehta

Ti chuan hun lo kal zelah kum 2008 kum vel nita in ka hria camping ah ka lu ve ta a, ka hlim khawp mai kal hlim fal deuh nge councelor nih ka chak lehta, amak khawp mai ngati nge PATHIAN rawngbawl tur hian ka in huam teh reng nen LALPA hian minla thlan miahloh le ka mang ang ta khawp mai a ka buai ve em2 a, ka tawngtai na thin pawh ka bo san tan ta, ka lung awilo khawp mai ka in khawm tha duhlo a,chu tah le PATHIAN chuan minla theih hngila loh zia lantir nan kohna ka dawng lehta, henglai hian sumo ka khalh a, ( minlo ngai nilo lo ula ka tun hma nun tlem a zawng ani e) ZU asen chi ka phur thin a hlawk khawp mai a nuam pawh kati mahse nuam ka tih lai leh pawisa ka ngah lai tak mai in ka wallet ka tibo ta, ka manganag a ka rilru pawh ana khawp,ka vuina leh ama biakin thiang hlim pawh ka belh that duhloh na PATHIAN bak belh tur ka nei leh ta chuang ka tawngtai a ka in chhir em2 mai a,minla hmang duh ani alam a kal tur leh hngak fan2 tur in minla duh tih ka hria,

Ti chuan kum 2011 ah kan khua ah awm hngeh ve tum in kalo haw a, mahse in khawm ka ngaihsak em2 chuanglo ka thlahthlam tial2 mahse LALPAN sualrawng ka bawl aphal lo a minla sawm reng a,kohna natak mai ka dawng leh ta, mualpho leh zahna tuarna nen min siam a, kan neihchhun hial min laksak khawp in keimah vangin ka chhuangten an tawrh ve phahta, he thil thleng ah hian ka harh zawk a, e LALPA i lakah thil kalo va ti sual nasa tak em, vahbo san che ka tum a ka thei silo a,ti in ka in chhir a ka thil tih ah, ti chuan camping ah kan kohhran ah ngei ka lut lehta, PATHIAN thlarau thianghlim hnathawh ka chungah alo thleng a, siamthar in kalo awm lehta ka sual na leh ka luhlul nate chu kal san alo tulta a,chutan chiah chuan ka hlim a ka lawm bawk a,kohhran ah naupang zirtirtu ah lak thar kalo ni chho ve zel bawk a, bultan dan ka hrelo a ka bangbo hle bawk a engvanga min dahve nge an nih, kei aiatha antam si a keichu councelor emaw speaker emaw nih kalo tum ru ve si a ,mahse LALPAN ka thinlung ah thu alo sawi ta ahma a ka thil lo chak te zawng2 kha min kohna alo nilo a, ka zawhtawk tur a tha atih ah rinawm taka rawngbawl turin naupang zirtir tu ah min dah alo ni si a, ka tawngtai na chhan na chu hun rei tak hnu ah ka rinloh leh ka chak loh lamah min dah ta,PATHIAN hian kan chakna zawnga rawngbawl lo ama duhdan arawngbawl mai tur hian mih duhsia, misonary kal ka ngai lo ka awmna apiang ah misonary kalo ni a ka awmna apiang ah pastor kalo ni a ka awmna apiangah councelor,speaker kalo ni reng mai ,hun rei tak ka hriat thiam loh chu hrilhfiah kalo nia,LALPA chu fak in awm rawh se. Amen.

Ka hring nun. By.Chanchinmawia.

(Kan member 1 in huai taka a chanchin a ziah atangin he thu hi ka rilruah alo lang ve a, mahse, puanchhuah emaw sawi darh emaw ni lo hram se tiin ka ngen takzet che u a, zahthlak tihna pawh ka nei, mahse tu emaw talin malsawmna alo chan ve beiseiin ka ziak a ni)
A tawi zawngin ziah kan tum ang e.
Ka lo tleirawl chhuah ve lai chuan nu leh pate zarah mite awt em em lovin ka awm ve a, chu chuan ka nun sualah hruai lutin Pathian ngaihna reng ka nei ngai lo. Ka nuin natna khirh tak veiin min lo boralsan a, ka rilru a nain hrehawm ka ti hle thin a, tichuan ruihhlo zu, drugs nen ka phak ang tawkin khawvel ka chen ve a, Camping pawh vawi 30 vel lai ka lut tawh a, mahse, ka nunah ruihhlo a bet tlat tawh a, chhuahsan theih ka inring tawh ngai lo. Ruihhlo vangin kn nupa kan inthen hial a, jail ah pawh tum thum ngawt ka tang hman a ni.
Jaila ka awm laiin ka chhungten Camp i luh duh chual kan bail ang che tiin lehkha min rawn thawn a, ka inngaihtuah nasa hle a, ka piangthar zing tawh si, a zah pawh ka zak zo zai tawh a ni. Mahse sual vanga ka tawrhna chu na ka ti si a, aw le, ka lut ang tiin ka hrilh a, min bail a, ka Camp ve ta a, piangthar tak tak lova chhuah ai chuan inhlan lova chhuah ka duh zawk a, a chhan chu a hma anga tluk leh ka hlauh vang a ni. Camp ah chuan mak tak maiin ka piangthar ve ta, ka inhlan ve tawp mai ni berin ka hria. Hlim leh lawmna em em poh ka nei hran lo. Isua tan ka in hlan ve tawp mai a ni ber mai.
Ka Camp chhuak chu ka inngaihtuah nasa mai a, engtin nge Lalpa rawng ka bawl ve ang tih te, tu nge ka kawm tak ang ti tein, mahse Kohhran belh tlat chu ka tih tur niin ka hria a, kum 1 ah Kohhran Inkhawm zawng zawngah Inkhawm kim chang te, tum hnih inkhawm loh changte ka nei thin a, Kohhran leh KTP hruaitute leh memberte duhsaknain chanvo ka han nei ve ta a, ka phak tawkah ka inpe ve hlein ka inhre thin. Mahse chu chuan chapona min neih tir a, tha intiin midang hmuh hniamna ka lo nei ta a, ka nun chuan lal Davida ang khan ringtu nun chu rah pelh chang neiin ding leh veiah pen chang ka lo nei ta fo mai, Lalpan hling mi pe ta. Ka inthiam thei ngai reng reng lo.
Tichuan Branch KTP ah Comt. Member niin Asst. Secy. & Secretary te ni chho zelin, Leadera thlan ka lo ni ta, Secy. Ka nih lai hian ka pa a boral leh a, Leader ka nihin ka u a boral leh a, ka u fa rualbanlo enkawlin dawr pawh hawng thei lovin kan awm ta a, ka nu pension kal zel lah ka u boral atangin a tawp ta a, beidawnna chu ka ta liau liau alo ni ta niin ka hre thin.
Tichuan natnain min tlakbuak reng a, dam tih ni reng ka nei ngai ta lo. Hrisel lo tih hi pawm har ka inti a, mahse in pawm lo thei lovin ka awm ta si a. Ka hun kaltate ka ngaihtuah a, ka nu leh pa boraltate hian KTP Leader hial ka lo ni ve tate hi han hre ve se tiin ka tap ru thin. Kohhranah chanvo sang tak thuhril rawngbawlnate kan chang chho ve zel a, hmangaih kaltate rilruah an lo lang a, ka rum vawng vawng chang ava tam thin tak em!
KTP Leader a thlan ka nih tirh phei chuan nu leh pa thlazar hnuaia awm lo ka ni si a, zahawmna nei lo intiin Biak Inah zanahte tap chungin Lalpa ka ko ve thin a.
KTP inhruainain a tih chin kum 3 chu Leader niin, hruaitute leh memberte tawiawmnain ka hun ka lo hlenchhuak ve dawn ta reng mai a, Pathianah ka lawm em em thin a ni.
Mahse Leader kum 3 ka nih kum hian natnain min chim reng a, ka rawngbawlna pawhin a chhiat phahin, ka thlarau nun thleng pawhin a tuar hle a, enge maw chang phei chuan min hrethiam lo hial nite hian ka hre thin a, min demna leh sawiselnate kan hriat phei chuan ka na ngawih ngawih thin a, ka dinhmun leh natna hi darkar 1 chauh tal han tawng ve se la chuan min hrethiam ang mawle titein ka inngaihtuah hial thin.
Ka inngaihtuah sual a, ka rawngbawlpuite chungah ka thin a rim a, ka thinrim thu sawiin a tul a nih chuan ka bansan hmak mai ang tia ka rilru ka sen laiin, Lalpâ remruat fel tak ka chungah alo thleng ta. "Ka thlarau damna chu Isua hnenah a awm" tih hi chiang em emin ka thinlungah alo thleng nawlh mai. Lalpa chu fakin awm rawh se..!!
Tunah chuan nun dan ka lo thiam ta, tiin Lalpa chu ka fak ve thei ta, ka natnate ka ngaihtuah chhuah chang chuan kum li kum nga bak ka daih ka ring tawh lo. Hei hi a dik ngei pawh ka ring, mahse Pathian thu thu ni se, tuna ka tana pawimawh ta ber chu ka hun tlemte neih chhun hi Lalpa ropui nana theihtawp chhuaha hun hman hi a ni tawp tawh mai a ni.
Khawvelah chhungkua tih tur nei nei lovin, natnaten min chim reng thin mahse, Lalpa ka hnenah a awm a, Anin min ngaihtuah thin. Ka thla riltam tan chaw tha ber a ni a, Lal Isua ka duhber min hruaitu atan. Khawvel ropuina leh sannate nei lovin, vanduai niin min hre mahse, Isua ka neih avangin ka lungawi takzet a ni. Ka nunna hial lo tawpin he khawvel ka chhuahsan ni lo thleng mahse la, Isuan min awmpui, ka thla a muang takzet a ni.
Ka rawngbawl tawhna zawng zawngah khan chhuan tur ka nei lo. Lalpa chauh lo chu.
Lalpa rawngbawl hi tul lo se la chuan, hmangaih kaltate nen natna leh lungngaihna chim phak lohva Lalpa fak hun hi ka nghakhlel takzet tawh a ni. Ka chhungte nun dama la awm chhunte erawh ka ngaihtuah hle thin, mahse, min ngaihtuahtu ka Lalpa hian a thlahthlam lovang tih erawh ka chiang a ni.
Kei, misual, Amah phatsan a, ti lungngai thintu leh ti mualpho thintu ngei pawh hmangaihnaa min enkawl a, lainatnaa min tuam thintu ka Lalpa hi a hmaichhanah, "Isu, ka hmangaih che, ka ta i ni." ti a, a angchhunga thlamuangtaka ka chawlh ve hun tur ka ngaihtuah chang hian lawm avangin ka mittui a tla fo thin.

Awle, tam tak ziah tur ka la nei a, mahse, ka ziak kim zo lo va, ka ziak kim seng bawk hek lo a ni.
Kei mi tling lo, chakna reng nei lo leh a tana inpe zo lo, hmangaihna kuta min kuangkuah thintu ka Pathian chu kumkhuain chawimawiin awm se la, A hnenah chatuanin ropuina chu awm rawh se... Amen.

Saidan Jail-ah rawngbawlna nei dawn :

Branch KTP chuan Nov. Ni 28. 2012. khian District Jail Saidan Kolasib tlawhin rawngbawlna a nei dawn a, he prog. hi Pathianin mal a sawm ngei theih nan Pathian hnenah i Tawngtai ang u.
Programme :
Chawhma :
Tan hun : 10 : 00 am.
Hruaitu : Nl Lalhriattiri. Fin. Secy.
Tantu : Nl Lalkhumtiri. Comt. Mem.
Sermon : Pu Chanchinmawia. Leader.
Chawhnu.
Hruaitu : Tv F. Lalthangliana. Asst. Secy.
Sermon : Pu C. Lalhmunmawia. Asst. Leader.
Solo : Nl Lalruatsangi. Nl Rebecca Zothanmawii.
Pu Lalramchhana leh Tv HL. Lalthakima.
Musical Drama.
Thingpui leh a hmeh buatsaih a ni ang a, tanina awmte thilpek pe duhte tan Branch KTP kaltlanga pek theih a ni ang.

Friday 16 November 2012

KOHHRAN DANG THALAI TE NEN JOINT PROGRAMME

By, C. Lalhmunmawia

Kohhran hrang hrang Thalai Pawl ten kan Flag kan han phun ho dal
 mai kha chu a ropui danglam riau a sin

Kum dang leh hun danga kan la hman ngai hauh loh Joint Programme kha ava hlimawm em! Branch Committee in Rawngbawlna kawnga kan inpawh zawk nan leh kan thawhona a lo that zawk beiseinain Kohhran dang Thalai pawl te nen a huhova hun hman a, intihhlimna te neih tha a ti a, Thalai Pawl hrang hrangte hnenah sawmna te thawn chhuaka ruahmanna a lo siam tawh angin. Salvation Army Youth(SAY), Catholic Thalai Pawl(CTP), Mualvum Kohhran Thalai Pawl leh keini Dinthar Branch KTP te, Dt.13.11.2012 khan Joint Programme hlimawm tak hman a ni a. Chhun lamah Chawhma dar 10 ah tanin Awithangpa Hall kawtah Volleyball leh infiamna Items hrang hrang hmangin intihhlimna hun hman a ni.

SAY Tmbler Display
Tin, Zan lamah Mualvum Kohhran Biak In ah Pathian Biak Inkhawm in hun hman a ni a, Kan Branch Secretary Tv. F. Lalthangliana'n Inkhawm min kaihruai a, Mualvum Kohhran Thalai Pawl Asst. Leader hnen atangin Pathian thuchah ngaihthlak a ni.

Inkhawm ban ah hian Fellowship hun hlimawm tak hman a ni a. Special Items hrang hrang hmuhnawm leh hlimawm tak takte a hun hman a ni a. SAY in Timbler Display an entir phei chu kan hlut tlang hle a. Thalai Pawl tinte Flag min hawh saka, an han vai vir hlup hlup maite kha a ropui ngei mai.  Tin, Kan Branch aiawhin Tv. H. Lalfakzuala(Afaka) leh Tv. lalvulmawia ten Award ropui an sem a, Tv. Lalramchhana'n thiam takin Pathian fakhla a hlan bawk.

He hun hi Kohhran hrang hrang Thalai Pawl tin ten kan kham lovin hlawk thlak kan ti hle a. Kum dangah pawh chhunzawm leh zel a chakawm thu chu Hruaitute theuh sawi tam ber a ni awm e.

Denomination hrang hrang ten in lungrual taka Pathian kan han fakho thei kha Lalpa hi ava lawm dawn em. Khawvel sualna sang zelah hian kan tanho chuan thil ropui tak kan tithei a ni.

"Vanlal nauang a thahna Kalvary-ah an dang chuang lo e"

Thursday 15 November 2012

Lawmthu: -Chanchinmawia.Leader.2012.


Pathian hruainain kum 3 branch Leader a zawnin ka lo ni ve ta reng mai, kan inkaihhruaina dan angin ka hun tawp (kum 3 term) alo ni ve dawn ta a. Pathian min hruainaah te, kan hruaitute leh member-te min back up na zawng zawngah lawmthu ka sawi tak meuh meuh a ni. Leader nihna ka chelh laia ka tlin lohna leh chak lo zawng zawngah memberte hriatthiamna ka dilin, ka tlin lohna zawng zawngah min Tawngtaipui turin ka sawm a che u. Naktuk zan Branch Committee hi Committee ka hruai hnuhnungber alo ni dawn ta... Pathian hnenah lawmthu ka sawi tak meuh meuh a ni. Tin, ka lawmna em em pakhat chu kum tharah chuan Leader tha, keia tling leh fel zawkin kan Branch min hruai tur hi a ni.

Monday 12 November 2012

Branch KTP. News.

Nov. Ni 28. ah khian Saidan Jail Kolasib tlawh a ni dawn a, member a duh apiangte kal thei a ni ang. Pathian Thu sawi leh Zaithiam tak takte zai ngaihthlak a ni ang. Tanina awm mekte tan thilpek pe duh kan awm a nih chuan Branch KTP kaltlangin pek theih a ni bawk ang.
Tin, Dec. 3. ah khian Buhchangphai branch-ten Dinthar branch min rawn tlawh dawn bawk.

Saturday 10 November 2012

HLAUH TUR.

Hlauh Tur









Ka thiante u, ka hrilh a che u,
taksa tihluma chumi hnua
eng mah tih thei tawh lo che u
chu hlau suh u.
Tu nge hlauh tur ka hrilh ang che u;
taksa tihluma, chumi hnu pawha
hremhmuna (Gahenaa) paih theitu
che u chu hlau rawh u.
Ka hrilh a che u,
ani mawlh chu hlau rawh u.
Luka 12:4-7
Isuan Farisai te, an sakhaw lama an theology mi, Dan hre mi, leh Dan zirtĂ®rtute chu a an khum nghek a. Mi vervĂŞk an ni, an zirtĂ®rna, an dawidim lakah chuan fimkhur turin a zirtĂ®rte chu a fuih a. VervĂŞk tih hi kan tunlai vai tawnga ‘phakar’ kan tih hian a awmzia a phawk bawk viau thei e. A tira an hman dan chu drama-a lemchangtu an sawina a ni. Lemchangtu chuan ama zia chu a tilang lo a, a chana zia kha tihlan a tum a. A tihlan thiam poh leh actor thiam a ni a, fak a hlawh mai ni loin tunlai phei chuan hlawh tam tak neiin cinema film siamtute chuan an ruai thin a ni. Farisaihote hi Pathian mi ni awm takin an awm a, Pathian mi dik tak lem an chang a ni. Hetianga an khawtlâng leh sakhaw hruaitute tlâktlai lohzia Isuan a rawn tar lan ngam tâk avang hian mipui beiseina chu a sâng hle a ni. An sakhaw kalpui dan mai ni loin an khawtlâng nun pawh a danglam vek dâwnin an hria a, mipuiin an bawr huai huai a; a thusawi ngaithla turin inrap nĂ»lh nĂ»lh khawpa tam mi an lo kal a ni. HĂŞng mite hriatah Isua chuan Farisaite dawidim, vervĂŞkna laka fĂ®mkhur turin mipui hriatah a zirtĂ®r bĂ®kte kha a zirtĂ®r ta a ni.
Isua zirtîrnaah sakhaw lam leh khawtlâng hotute an lawm lo a, an inthethu tawh a. A hlanga an awmnaah phei chuan zirtîrte kha an khup zal zal tawh ni tur a ni. Pathian ram thurûk an hnênah puan chhuah tawh, thudik an hriat chu thup theih tur a ni lo. Zêp theih tur pawh a ni lo. A rûkin pindan chhûngrila in sawi hi puan darh tur asin, zana in sawite pawh zîngah chuan in chung atanga tlângaupui tur asin; Farisaite hlauin in khup zal zal tur a ni lo. Anni chuan in taksa chu an tihlum thei che u, mahse chu chu engah nge in hlauh, in taksa chauh a ni an tihhlum theih dâwn. Anni chu hlau suh u. Pathianin a hmangaih êm êm che u a, in samzai pakhat pawh chhiar vek a ni. Chawngzawng takngial pawh in Pa chuan a ngaihtuah êm êm a, an thihsawn mai mai pawh a phal lo a ni. Nangni phei chu in samzai chenin a hre vek asin. Chawngzawngte ai chuan in hlu zâwk daih, chuvangin taksa tihlum thei hi hlau suh u. In hlauh tur chu taksa pawh tihluma Gehena meia paih theitu che u hi asin, hei mawlh hi hlauh rawh u. Farisaite hi hlau suh u, Pathian ram thuril Chanchin Tha in dawn thudik leh thil dik in hriat hi in sawi ngam lo tih hi in hlauh ber tur a ni, hei mawlh hi hlauh rawh u.
Gehena hi Jerusalem khawpui bawlhhlawh paihna hmunpui a ni, an hal a, a mût reng a, ruah pawhin a tihlum thei lo. An thil paih tawih lung lah thi sêng lo khawpin a tam. Gehena mei sa tawp thei lo tuar leh thil lung kher zawk zawk reng aia hrehawm a awm lo ang. Thudik in hriat hi in puan ngam loh chuan in thlarau nun chu mei kan reng leh thil lung kher ngut ngut angin a hrehawm dâwn a tihna a ni bawk kan ti thei ang. Pathian hi hremhmuna paihtu tur che u chu a ni lo, ani chuan a hmangaih êm êm che u, nun in neih hi a duh a ni. Nun theihna kawng tichêptu chu Pathian ram thu inthup in hriat in puan ngam lohna hi a ni. Hei mawlh hi a ni hlauh tur chu, thudik sawi ngam loh hi thlarau nun khawih chhe theitu chu a ni.
Tawngkam dang deuh hmangin he thu hi Isuan a sawi bawk, ‘Tu pawh mahni nun humhim tum chuan a chân ang a, tu pawh keimah avang leh chanchin tha avanga a nun chân chuan a hmu ang. Miin khawvĂŞl hi a pumin nei sela, a nun chân si se a tân eng nge sâwt ang? Miin a nun aiah eng nge a pĂŞk theih ang?’ (Mk 8:35-37). Kan taksa nun hi a hlu hle, chu aia hlu chu mihring nun dik tak hi a ni. Miin thu dik an hriat chu an tan a, thih pawh an lo huam thin. Galileo-a chu mi thiam tak a ni a, arsi lam chhui mi a ni. Lei hian ni a hĂŞl a, planet dangte pawh khian ni an hĂŞl a, an kal dan te pawha chhui chhuak a, thla âwklem hun turte pawh a chhĂ»t thei vek tawh a ni. Chutih laia Kohhran Roman Catholic chuan, ‘He i zirtĂ®rna hi Bible kalh a ni, i phatsan loh chuan meipuiah kan hal hlum ang che’ an ti a. Hal hlum chu a ngam si lo a, thutak a hriat chu a phat ta a. A thlarau nun chu Gehena meia paih ang maiin a nuam thei lo a, a taksa nun pawh chu rei lo tĂŞah a thi ve ta mai a ni. Hmeichhia chu vawi khat a awm khawloh hlauh chuan kumkhuain a chhĂ»ngril nun a fuh thei tawh lo. Ei ru leh thamna la pawh a chhia leh tha hriatnain a dem reng, a tih zin hnĂ» erawh chuan a chawlawl tawh a. Hebrai ziaktuin sim tura hruai kir leh rual an ni lo a tih dinhmunah an ding a ni. Kraws thiltihtheihna hi a chhuanawm hle a, mahse Pathian fapa chu an khĂŞngbet nawn leh a ni (Heb 6:6). Kraws thiltihtheihnain a chawi chhuah theih hmain an taksa pawhin a tuar hle thei.
Isua vĂŞkin thlemna a tawh lai khân, ‘Chaw ngawt ringin mihring hi an nung tur a ni lo, Pathian kâ atanga thu chhuak tinrĂŞng an ring bawk tur a ni’ a ti a. Mihring hi rannung ang bawka taksa nei kan ni a, chaw kan mamawh ve tho; amaherawhchu thlarau nei kan ni a, a chaw tur chu Pathian thu chhuak hi a ni. Pathian thu chhuak tih hi Bible thu sawina a ni ber a, mihringin kan culture-a kan din chhohpui mihring chhĂ»ng lam thil pawh a kâwk thei bawk, mihring lam mamawh tinrĂŞng a huam a ni. TĂ»nah hi chuan Mizoramah pawh tĂ»k tin chanchinbu kan chhiar loh chuan kan kim lo riau a, hriat châk tam tak kan nei. Chutiang tel lo nun chu rannung nun hi a ni, thlarau khawvĂŞl lam chhun tel lo nun chu, Pathian lam nena inpawhna nei lo nun Bible-in thi a tih thin chu a ni.
Hman ni lawk khân Rev. C.L. Rema’n chanchinbuah Trojan horse (sakawr) tih a rawn ziak a. Grik-ho lalnu, khawvĂŞla mi hmĂŞltha ber an tih Helen-i chu Troy miten an man a. Chhuh tumin Grik-ho chu an inpun a, Troy-ho kulh chu lâk tumin kum sawm lai an hual tawh a, an la thei lo a. Thingsakawr lianpui an siam a, a keah chuan tawlailir an vuah a. Sakawr chhĂ»ng kawrawngah chuan mi eng emaw zât a awm theih a, an mi huaisen leh chak thlante chu an khung a, an tlanchhiatsan der a. Troy-ho chuan an tlanchhe ta tak tak emaw tiin an kulh ata chu an lo chhuak a, Grik-ho bĂ»k ramah chuan an lo kal a, sakawr lim chu an hmu a. Mak an ti hle a, an khuaa hnuh luh an tum a, a len loh avangin Kulh kawngka chu an thiat a, khuaah chuan an hnĂ»k lĂ»t ta a, mipui chuan an hmu duh hle mai. Zan mut hnu chuan a chhĂ»nga mi huaisen rual kha an lo chhuak a, khaw vĂŞngtute chu an that a, kulh kawngkhar chu an hawng a, an sipaipuite chu an lo kal a, khua chu an la thei ta a. TĂ»n thlengin Trojan horse tih chu thil duhawm tak ni awm inbumna thil sawi nân an hmang ta a. He thu a rawn ziak chhan chu kan ram politics-ah hian ram tichhe thei tur inbumna sakawr chu kan hnĂ»k lĂ»t ve ang tih a hlau a. Chu inbumna sakawr chu Hindutva hi niin a sawi a. Hindutva sawi uartu BJP chu MP kan thlan pawh khân kan candidate pakhat chuan a tawiawm tur thu tar lan a ni a. Kan ram sawrkar pawhin BJP a chaw lĂ»t ta niin a ngai a, Kohhran mite chu fĂ®mkhur ngai hlein a hria. Kohhran mite hlauh tur a tih hi Hindutva hi a ni. Hindutva tih hi Hindu sakhua nen a ngaihzawm bawk a.
Rev. C.L. Rema hi Mizo IAS hmasa pâwla mi kha a ni a, mahse a hna ropui tak chu bansanin Assamese-ho zîngah missionary hna a thawk a. A awm dan hi kan ngaihsan teh lul nen hlauh tura a rawn sawi Hindu sakhua hi kei chuan ka ât vang pawh a ni thei, ka lo hlau lo hle a. Hman deuh atang tawh khân BJP chuan North East-ah hian beihpui thlâkin missionary sing chuang an inla mêk tih sawi a ni tawh a, tûn thleng hian Hindu missionary Mizoramah phei chuan an lo la chhuak lem lo ni awmin ka hria. Lo chhuak se ka lo tirilru hial asin. Kan Mizo Kristiante hian a huau huau mai kan uar ta ni pawhin a ngaih theih a, min rawn kâptu awm se kan that phah zâwkin ka lo ring thin. Mizo Kristian hmasate chu an inunau êm êm mai a, Pathian thu pawh an khel ngun. Chutih lai chuan Tlira chuan zirtîrna dik lo a rawn tichhuak a. Tlira zirtîrna hi tûnlai chuan a liberal hle kan ti awm e, a hun lai chuan modern an vuah a. Kan Kohhran chu modernism zirtîrna hlauhawm tak lakah chuan kan invun hnawh thei ta a, tûnah hi chuan kan conservative bur lutuk deuh emaw tih tur kan ni. Hindu sakhaw mi thiamte hian min rawn bei ve se, rinna lamah kan chak phahin kan chiang sawtin ka lo ring thin. Hindu sakhua hrim hrim hi hlauhawm a ni loin ka hria. An missionary rawn tirhte chuan mi thenkhat chu an la thei mahna. Mizo ngat chu Hindu ni ta kan vâng hle, hmeichhe Hindu pasal neite erawh chu an Hindu ve mai a. Hlauh teh chiam turah ka ngai lo. Sum hmanga min rawn beih a hlauhawm zâwk chu a ni.
India ram hruaitu lian pahnih, Gandhi-a leh Nehru-a kha sakhaw thilah an ngaih dan a inpersan daih mai. Gandhia chu sakhaw mi êm êm a ni a, chuvangin Independence kan neih pawh khân sawrkar siamna lamah inrawlh a tum lo a. Mi tha tak ni mah se Nehru-a chuan sakhua hi engah mah a ngai lo a, phuah chawp dâwt, hlâwkna nei lo niin a ngai a, Pathian awm pawh an chhûng hian an ring lo a ni. India ram mi hi sakhaw lam ngaisâng tak kan nih avang hian kan Constitution-ah chuan tu pawhin zalen takin mahni duh ang tak sakhua kan biak leh theh darh min phalsak a, Nehru-a chuan mi tam zâwk duh dan a nih chuan a remti ve mai a, a ngai pawimawh lo; sakhua hi engah mah a ngai lo a ni. Nehru-a ngaih dan hian communist ngaih dan a thlâwp hle. Communist-ho chuan Pathian a awm a nih pawhin kan mihring nunah a rawn inrawlh a tûl lo, mihring kan fing tâwk. Thil sual tih kan duhna chhan ber chu kan retheih vang a ni, kan sum leh pai dinhmun titha ila, sualna chi tinrêng hi a bo mai dâwn a ni an ti a. Nehru-a pawh hian India ram hi kan rethei êm êm a, sum leh paia kan dinhmun siam that hi sawrkar hnapui ber niin a hria. Chuvangin communist sawrkar, Russia lam chu kan thle ta a. Kristian ramte nen chuan kan inhlat ta tial tial a. Russia siam thlawhnate leh râlthuamte kan lei a. Kan pilot huaisen, thiam tak takte chu Russia siam thlawhnain a tlâk hlumpui zo mai dâwn a lâwm!
Khawthlang sawrkar lian pawh thlâwp lo, communist pawh thlâwp lo nia lan kan duh a, non-align pâwlte Nehru-a chuan a han din thul a, communist nih chu a duh si lo a, India mite hian an zui duh loh a hlau a ni ang. Chuvangin a sawrkar din chu secular sawrkar a vuah a. He sawrkar hian sakhuate hi a enga mah duhsak bĂ®k a nei dâwn lo, inang tlâng vekin a en dâwn a tihna a ni. India ramah tĂ»nlai hian secular tih chu sakhaw tih bik nei lo tih nân kan hmang ta ber a. Calvin-a chuan he thu hi a hmang hmasa a, ani chuan Kohhran hi sawrkar thilah an inrawlh tur a ni lo, sawrkar lah Kohhran thilah an inrawlh tur a ni hek lo a tihna a ni a. Secular education tih chu Pathian thu leh sakhaw lam zirna ni lo sawina a ni ber. Nehru-a chuan sakhua hi eng mah lo nia a ngaih avangin sawrkar thilah inrawlh tlâk a ni loin a ngai a, ‘Pathian tel loa kan awm thei ang bawkin sakhaw tel lo pawhin kan awm thei a ni’ a ti niin a lang ber. He ngaihtuah dan hian Pathian tihna a nuihzat a, sakhaw min phuar thintu hrui a zai chat a. Tichuan India ram pum hian Pathian tel loa hmasâwn kan tum ta tlung tlung a, sum leh pai lama kan dinhmun a thatna tur kawng kan Ă»m ta ruak ruak a. Nehru-a thil thlir dan hian min kaihruai nasa hle. An sum leh pai dinhmun a that tâkah chuan tu pawh kan ngaisâng ta niin a lang, engtin nge sum a hmuh dan, a dik em, a thianghlim em tih kan ngaihtuah hlei thei tawh lo. Pathian tihna leh sakhaw ngaihhlutna a tlem tâk avangin tualthah te pawh kan pawiti nĂŞp ta. Titi-a kan dawn mai mai a ni a, kan sawrkar (India) milian, politics lama hotute chuan an kawng dal chu an sâm mai zĂŞl niin an sawi. Heti chung hian sakhaw mi ni awm taka lan kan tum a, sakhaw ngaihsak nia lan chu intuamna kâwrah kan hmang a. Farisaiho kan ang viau a ni. He kawng zawh tur hian inzirtĂ®r tehchiam a ngai lo, kan puten an tih chuan ngam takin kan ti ve ta zĂŞl a nih hi. Sum leh pai ngawt Ă»ma phĂŞt huai huai hi kan hna ber a ni ta emaw tih tur a ni. Tu mah dem bĂ®k tur bĂ®k kan awm lo, kan inang tlâng vek a ni. India ram pumpui hi materialism an tih, thlarau lam thil pawisa lo nun chuan min tuam ta a. Sum Ă»min kan phe ta suau suau a nih hi, a nei tam tawhte lahin tam tâwk tih an nei chuang hek lo.
Hei hi khawvêl puma boruak lêng a ni a, kan lo hîp ve alâwm a tih theih. Sâpramte pawh Kohhrana inkhâwm tur pawh an awm thathum tawh lo a. Nawmchen bawl lamah an in hmang suau suau a ni lâwm ni? A ni viau, mahse England chu khawvêl ram corruption tehnaah chuan a 9-na vêl an la tling pha a, India ram erawh chu a 80-na vêl kan ni.
Communist inzirtĂ®rna ang taka din, Pathian tel loa din sawrkar Russia chu a keh chhe tawh a. China erawh chu a la ding hrâm hrâm. Hemi thuah hian Laodikei Kohhran hnĂŞna thuchah kha kan tâna thuchah a ang hle, ‘I lum emaw i vawh emaw ka duh a ni’ tih kha.
India ram political party zĂ®ngah BJP hi an ngaihsanawm hlein ka hria, Hindu an nih an zĂŞp lo. India ram hi Hindu rama siam an duh a ni. Keini Kristiante pawhin India ram hi Kristian rama siam kan tum a ni lâwm ni? Kan thu dawn hi a dik nia kan hriat chuan eng nge hlauh ukan neih? Kan thu leh kan nun hi kan inbeihna tur mual a ni. BJP hotu lawk pakhat Advani thusawi chanchinbuah a lo chhuak a, hetiang hian a ti, ‘Sakhua hi sawrkar thilah a inrawlh tur a ni lo, sakhaw mite erawh chu sawrkar hruaitĂ»ah an awm a tĂ»l a ni’ a ti. India ram awp an tumnaah hian Pathian tihna tela awp an tum a ni. Pathian thu an pawm dan chu kan pawm dan nen a inang lo thei ang, a pawimawh chu kan hriat chin chin Pathian thu kan zawm hi a ni. Thuthlung Hlui kan zirna lamah Pathian thu nia kan ngaih theih loh thil tam tak a awm, mahse Pathian thu nia an hriat avanga zawm an tumna kha Pathian tilâwmtu ni berin a lang.
Kan ram Constitution hian sakhaw zalenna a puang chiang kher mai, an constitution meuha hetiang khawpa zalenna puang chiang hi eng ram mah a awm lo. Constitution-a chuang hi Kristianten chak taka an nawr vang a ni. Constitution siamtu tam tak khân an pawm hreh a, mahse Nerhua khân a a rawn thlawp chak êm avangin an telh ta a ni. Hetia telh tawh hi chu thiat leh theih a ni lo; sawrkar eng pawh lo ding se, an thiat thei tawh lo, Hei hi India khua leh tui zawng zawng tân Fundamental Right a ni. Fundamental Rights zînga tel thil thenkhat hi Pi Indira Gandhi khân emergency a puan khân a thiat a, mahse Supreme Court-in a phal thei lo. Hemi thiat tur hi chuan Parliament mai lo, rama mi zawng zawngin, an vote thlu tur a ni awm e. Kan sawrkar hruaitute chu eng sakhaw bia pawh ni se sawrkarna an chan atangin sakhaw dang an nêkchêp thei tawh lo tura ngaih an ni. Kristianho hi an vâk chak a, ram pâwn lama miten an rawn tanpuiin therhlo pawh an nei thei a, mi tam tak an tih-Kristian phah nia ngaiin Hindu tam tak chuan an ngaimawh hle a. Kan Constitution kalh si loa Kristiante harsatna siamsak dan an ngaihtuah a, dan an siam a, sakhaw zalenna dan an vuah a. Sakhaw danga pakai tur chuan ama duh thu ngeia pakai a nih, rorêltu magistrate hmaah a thlen hmasa tur a ni tih a ni ber. Mi a lo piang thar a, magistrate hnênah pianthar phalna a la tur a ni tih ang deuh a ni. Ka hre sual a nih loh chuan Orissa sawrkar, Congress sawrkar chuan hetiang dan hi a siam hmasa ber. Arunachal-ah phei kha chuan hetiang dan siam leh hman hi a titu bulpui chu Congress sawrkar a ni. BJP an lo lal khân Gujarat-ah hetiang dan hi an siam ve bawk a. Janata Dal lal lai khân India ram pum huapin chutiang dan chu siam an tum a, Setana Bill kan ti a, kan duh lo tlâng hle a, an ti ngam ta lo a ni.
Ram chhûnga Hindu an tam zâwk chhûng hi chuan sakhaw dang biate chu a theih ang chin chinah min nêkchêp an tum ang. India Kristiante hian ram pâwn tanpuina kan dawng hnem êm êm a, thawktu tam tak hlawh pawh khawthlang lam mi rawn tum a ni. India sawrkar hian tangka kan dawn hi min tihtawpsak ang tih kan hlau a ni. Pi Indira Gandhi hun lai khân hemi control-na thupêk an siam a. Ram pâwn atanga pawisa kan dawn chu a hrana chhinchhiah a, sawrkar hmuh theih mai tura account neih tur a ni. Tangka hmuh tihtlem luih emaw phal chin neih emaw erawh hi chu an la tum lêm lo. India Kristian tam takin an sum dawn hi tihtlemsak an hlau êm êm, Congress party hian an ti lo ber ang tih ringin an tan deuh a ni awm e. BJP an lo lal khân Kristian tam takin an tihtawp an hlau hle, amaherawhchu anni pawhin Congress ang bawk khân tihtawp chu an ngam bîk lo, titawp se India ram pumpui sum dinhmun a nghawng thei dâwn tih an hria a ni.
State kan ni ve ta a, sakhaw zalenna hi keini pawhin sawi uar mah ila sakhaw dang bia chu nêkchêp kan hreh lo a ang khawp mai. Kan hriat mang loh hlanin an lo chêp viau mai awm mang e. Assam Rifles rama mandir thiah luih kan tum a, silai thawh lo se kan tichhe hneh hle awm e. Tuiriala an milem paih pawh kan phal lo dâwn mai a va ang ve? Kristiante avanga India rama ram dang pawisa lo luang lût hi a tam tham hle, chumi rinchhana dingte chuan an tihtawp hlau awm rêng an ni. Titawp se kan tân a tha zâwk ang em? Hun eng emaw chen chu kan buai hle ang. Foreign pawisa innghahnaa hmangtute an mangang lehzual ang. Titawp mai lo tura an rin deuh political party chu inthlannaah tling ngei se tih pawh an duhzia a lang. Pathian duh dan nia lang chu kan lum emaw kan vawh emaw a duh a ni, lum pep pup kan nih reng a duh lo. Communist party-ho hi secular invuah thei dik tak an niin a lang, mi rethei leh hnathawktute tantu niin an insawi bawk a. India ramah hian darh zau viau awm, a darh zau thei lo, Pathian tel lo programme an neih vang a ni thei ang, India mite hi Pathian tih mi tak kan lo ni.
Politics kan sawi kai a, Isuan sawi uar a tum ber chu thudik tar lan ngam loh te, thil dik lo sawi ngam lohte hi kan hlauh tur chu a ni. Farisaite vervĂŞkna a tar lante hi pâwn lam fai ngainaa chhĂ»ng lam tawp hle si leh sakhaw thil phĂ»t sawma pakhat pĂŞkte ngai pawimawh a, ‘dik taka tih leh hmangaihna ngaihthah’ si te a ni. Farisai leh chhiahkhawntu tawngtai Isuan a sawi a, Farisai chuan danin a phĂ»t zawng zawng a tih vek thu a chhuang hle, a chapopui hle, a inngaisânga, thiam loh a chan phah ta. Chhiahkhawntu erawh chuan Pathian hmuha mi sual a nih a inhria a, a tlâwm rawih rawih a, thiam a chang ta zâwk a ni.
Isua hian sakhaw lam inhman tlut tlut hi a ngai pawimawh lo emaw tih mai tur a ni. Suamhmang sawisak, kawnga let der chu Putihiam leh Levia chi, sakhaw rawngbawlna lama an tihtur zawng zawng ti zo tawh, in lama chawl tura hawte chuan an hmu a, hmuh ve an hlau ni awm tak a ni, a bulah pawh kal loin an hĂŞl a. Samari mi, mi sual leh tenawma an ngaih erawh chuan a rawn hmu a, a mihringpui nena an inkâr tihfel a tum a, a hliamte chu damdawi a hnawih a, a damna tur kawng a zawnsak a. ThupĂŞk ropui ber an zawh khân Pathian hmangaih thu a dah hmasa a, a dâwt, a tlukpui chu mahni inhmangaih anga vĂŞngte hmangaih tur thu a telh a, an zawh bâk a telh lui hrâm a ni. Sâp hla pakhat Abou Ben Adem-a tih kan zir thin a. Zan khat a mumangah angel lehkha ziak hi a hmu a, eng nge a ziak tih a zâwt a. Angel chuan , ‘Pathian hmangaihtute hming’ tiin a chhâng a. ‘Pathian ka hmangaih pawh ka hre si lo a, mihring erawh chu ka hmangaih thin, mihring hmangaihtu hming i ziak hunah ka hming telh ve ang che’ a ti a. A tĂ»k zanah angel chu a hmu leh a, a hming ziak tlar pawh chu a entĂ®r a. Pathian hmangaihtute zĂ®ngah chuan a hming a lo chuang hmasa ber a.
Isuan hun hnuhnung thu a sawi khân, sakhaw lama inhmang nasa, ‘Kan ei ho a, kawtthlĂŞrahte i thusawi kan ngaihthlâk thin kha’ titute chu mi tĂŞ tak tĂŞ chunga an tih tur an ti lo a dem a nih kha. Farisaite a ankhumna pakhat hi a mak hle, ‘Hmeithai sum in ei zawhsak’ a tih hi. Hmeithaite hi khawvĂŞla mi rethei berte sawi nân an hmang. Pathian tih a, hĂŞng hmeithaite hi hmangaih awm takin an lang a, an sum an ei zohsak si, an khawngaih tak tak hauh lo. Thu buai hla buai an neihin tlawn emaw tham fe emaw an ngai a ni thei e, an retheih avangin mahni in an nei zo si lo, hĂŞng mi hausate in hi an luah a, a luah man an thing tawk tawk pawh a ni ta ve ang, an pĂŞk theih loh leh hnawh chhuahah an vau si. Hetianga an vervĂŞkna hi a ni hlauh tur chu. Hmasialna hi sual a ni lem lo, nausĂŞnte chuan an mahni ngawt an inhria, an mamawh chu pĂŞk ngei an ngai. KhawvĂŞla kan dam khawchhuah theihna turin hmasial hi a ngai a ni. Hma kan sial hian mi dang ta a sut hĂŞk hian a pawi ta thin a, sual a tling thei ta a ni. Rinna thuahte a inrinkĂŞp theih loh, mahni tâna chakai khawrh tih ang deuh a nihna lai a awm. Isua zirtĂ®rna a danglamna ĂŞm chu, ‘Mahni tâna zawngtu chuan a chân ang a, keimah leh chanchin tha avanga chân chuan a hmu ang a’ a tih hi a ni. Hei hi kan hmaa awm, kan nun target chu a ni, hemi aia hniam hi hlauh ber tur chu a ni.

Friday 9 November 2012

SYNOD MISSION BOARD-IN MISSIONARY LA MEK


Synod Mission Board chuan kum 2013 chhunga thawk tur Contract Missionary a la mek a, hna ruak hi 100 vel siam a ni a, diltu 320 zet an awm, heng diltu zingah hian Kan Branch Member Tv. K.C. Vanlalhmangaiha S/o. K.C. Lalbiakthanga chuan dil vein, Zirtawpni khan Intervew a nei.

Rawngbawl hna thawk duh thalai heti zat an awm hian Mizote khawvel sualin min la rap bet lo tih chiang takin a lantira ngaih a ni. Hna diltu mi 320 zingah hian 176 chu hmeichhia an ni a, 144 chu mipa an ni. An zingah hian hnam dang pariat (8) an tel.
Diltu zingah hian a upa ber chu kum 38 mi a ni a, a naupang ber chu kum 18 mi a ni. kum 35-38 inkar mi hi mi panga (5) an awm a, diltu dangte chu kum 20-25 inkar mi deuh vek an ni. Heng missionary nih duh zinga 104 te hi Aizawl khawpui chhunga mi an ni a, a bak 216 te hi Aizawl khawpui pawn atanga rawn dilte an ni.
Aizawl khawpui pawn atanga rawn dil 216 zinga mi 28 te hi state pawn lam atanga diltute an ni. Diltu zingah hian thiamna lamah mi 36 te chu Graduate leh a tlukpui degree nei an ni a, Master degree nei panga (5) an awm bawk. Mi 96 te hi Under Matric an ni a, a dangte chu HSLC an ni. Mzio thalaite zingah lehkha zir sang vak lo atanga thiamna vawrtawp nei tawh thlengin hun pum Pathian rawngbawlna hnaa inpek duh lak sen loh an la awm reng a ni.
Heng missionary hna lak turte hi Evangelist Teacher 37, Evangelist 51, Staff Nurse/Health Worker 8, Craft Teacher 3 leh pension-a chhuak tur hna ruak dangte an ni a, Home Mission leh Ramthar Field atan lak pawlh tur an ni ang.
Missionary hna interview result puan hun tur hi la sawi mai theih a nih loh avangin a hranpain chanchin tharah leh www.mizoramsynod.org lamah la ngaihven tur a ni ang.

RAMTHAR ZIN

Hun rei tak Kawnpui Dinthar Kohhran Ramthar Committee chuan a lo ruahman lawk tawh angin Dt.9.11.2012(Zirtawpni) khan Arunachal a Darchawi Pastor Bial tlawh turin an chhuak ta a. Ramthar zinna ah hian mi 28 an kal thei a, Bus Rs.24400 in hman a ni.

Ramthar zinna atan hian kum hmasa lam atang tawh khan Ramthar huan atanga Ser(Hatkora) hralhna te leh sum tuakna dang chihrang hrang te ngaihtuahin sum khawl khawm zel a ni a. Ramthar Committee hian Rs.50000.00 lai mai hemi atan hian sum an thawk chhuak a, hei bakah hian Kohhranin Rs.10000.00 in a tanpui bawk a ni.

Pavalai Pawl, Kohhran hmeichhe hruaitute leh KTP Member te atangin an kal nual a. Hlawk thlak taka hun zuk hmang turin kan duhsakna kan hlan a. Darchawi Pastor Bialah hian Bial chhung Kohhran hrang hrangahte Inkhawmpuiin hun an zuk hmang ang a, Biak In sak tanpui nan sum an hlan bawk ang. Ruahman lawk ang chuan Dt.12.November.2012(Thawhtanni) hian Kawnpui lamah lo haw leh tura rin an ni.

THALAITEN TUTE NGE KAN NGAIHSAN ANG?


(Ni 11.November.2012 Pathianni PENIEL Front Page)

                 Kan thupui pawimawh tak ‘Thalaiten tute nge kan ngaihsan ang?” tih hi mahni theuhah inzawt ta ila, a chhanna pawh a inang lo nuai ngei ang. Amaherawhchu, hmathlir fel tak siam a, ram leh hnam tana mi tangkai, chhungte tana chhenfakawm kan nihna tur kawngah erawh chuan kan inlungrualtlanna tur chu kan nei ngei ang. Kan nun dan a danglam zel rualin kan ngaihsan zawng pawh a danglam ve zel lo thei lo. Sipai ngaihsan zual hun lai te, Driver ngaihsan em em hun lai te kan nei a, kan ngaihsante ang erawh chu kan ni vek thei lo. Thalaite hi kan ngaihsan a inang lo thei hle awm e. Thenkhatin zaithiam an ngaihsan laiin inkhelthiam ngaisang pawl an lo awm ang a, Politician ngaisang an awm laiin Evangelist ngaisang an awm ang. Khaw laia inla nalh taka leng thei, hausak hmel takte ngaisang an awm laiin Bible nena Biak In lam pan ngaisang an awm ang. Chutiang zelin kan ngaihsan hi a inang lo thei hle dawn a ni.
Tunlai khawvelah thalaite nun a chep a, harsatna hrang hrangin min tlakbuak tawh niin sawi thin mahse kawng tam takah thalaite kan vanneihzia erawh tui taka nileng sawi tham a ni ang. Khawvel letliama chengte khawsak phung pawh kan hmuin engkim kan hre pha a, Information Technology thiamna hmangin khawvel hi thingtlang khaw pakhat ang lekah kan chhuah chu a nih deuh ber tawh hi. Eizawnna kawng lamah pawh Mingo ho, kan ngaihsan thin em em pawh elpha-in, ‘anni’n an thiam chuan kan thiam ve theih loh nachhan tur a awm lo,’ tih rilru kan pu ta hial a nih hi.
Thalaite khawvel hi a thlakhlelhawmin a changkang zel a, chuti chung chuan engati nge heti taka thalai beidawng kan ngah? Engati nge thalai duhawm tak tak hman tlak loh an tam? Engati nge kan thalaite hun lo taka an thih fo mai le? Ngaihsan tur dik lo kan ngaihsan avanga nun khaw lo ta hi tam tak an awm ngei ang. Chuvangin kan ram leh hnam, chhungkuain hma a sawn theih nan ‘Tute nge kan ngaihsan ang?’ tih hi kan ngaihtuah chian a ngai. Kan nun hruaitu ber chu kan ngaihsan zawng hi a ni.
1. Zirna lama hlawhtlingte hi kan ngaihsana kan hlut thiam a pawimawh ta hle mai. Midangte tana entawntlaka an thawhrim avangin a tawpah hlawhtlinna duhawm tak an chang thin. Reality show lama rawn hlawhtling phutte kan ngaisang a, (tunah pawh LRP chuan Youth Icon thlanna a buatsaih leh dawn) kan phurpui a, a khaw nawtin kan buaipui luai luai a, thilpek chi hrang hrangin kan vawm kur luk thin. Hetianga lawmpui hi a tha lo ve tiin ka mausam ngawt lo nain a tawk chin kan thiam a ngai. Puitlingin an buaipui tak viauah chuan vawilehkhata hlawhtlin thut chakna an neih sa kha a chhem alh ta hluah hluah mai thin. Zirna kawnga mi hlawhtlingte aia reality show, Idol thlan ilo vela rawn lar nghal thutte kan buaipui zawk a nih chuan, kan inenchian a hun ta viau a ni.
2. Mi tei rei peih leh tumruh, harsatnain a hneh mai mai loh, beidawnna ruama tlu lut mai mai lo, mi huaisen kan ngaihsan a hun ta. Rambuai hma lamah khan lehkha zir kha tih namai a ni lo. Mizoram chhungah school a tlem em em a, college kal tur phei chuan a hnai berah Manipur, Shillong, Guwahati pan a ngai a, inkalpawhna lah tun ang a ni hek lo. Retheihna nen ni tin an inbengberek a, lunglen leh zelthelnain hmun a chang lo. A hlawhtlin pawh an hlawhtling narawh e. Khang an hlawhtlinna bul ber kha an teirei peih vang leh an tumruh vang lo chu puh tur a vang khawp ang. Tuna sum leh paia hma kan sawn tak hnu leh thlawhtheihna hial pawha kan thlawh liam zut zut hnu hian kan rama hna pawimawha thu kan hranghlui hote an til zel a, a thlaktu thangthar kan nei si lo hnam dangin an rawn luah zel a ngai tlat a ni.
Zirna mai bakah eng hna pawh thawk ila tei rei peihna hi kan tlakchham ber a ni mai ang em? Music zir sil nial nual, chhunzawm ta lem lo, computer, puan thui, TV ilo siam zir ve tawh engah maha chan leh si lo thalaite zingah hian engzat tak awm ang maw? Kan zir thiamnate chu engati nge eizawn nana kan hman leh tak si loh? Kan teirei peih loh vang a ni.
3. Mahni inthunun tha mi, discipline nei thate kan ngaihsan mai ni lo, chutiang mi kan nih a hun e. Thalai kan nih hun hi kawng engkimah kan vanglai a ni a, a chhe zawng leh a tha zawng pawha kan danglam em em hun lai a ni. Hemi hunah ngei hian mahni invawng peih lo chuan amah leh an chhungkuaah chhiatna a thlen nasa a, a hma lam hun a tichhe vek a, siamtha turin hun a lo tlai leh tawh thin si a ni. Pa pakhatin a tu leh fate a zilhna thu ka hriat hian ka rilru a luah reng thin. A tu leh fate a kokhawm a, chawhlui siamsakin thu pawimawh em em a hrilh hlawm a. Chuta a thu hlawmkhawmna chu ‘Nun hi a hlua fiamthu thawh khum tur a ni lo’ tih hi a ni. A va dik chiang em! Kan nunna hi vawikhat atan chauh a ni a, a bak kan nei tawh lo. A chhe lam kawng zawh lo tura inven mai a ni lo, a tha leh hmasawnna kawng zawh tura mahni inthununa mahni leh mahni kan infuihthar reng loh chuan mihlawhtling kan ni thei ngai lo vang. Pathianin kan taksa thunun thei turin rilru min pe a, kan hman thiam leh kan vannei a ni mai dawn a ni. Kan thil duh leh tumte tihlawhtling turin discipline tha tak kan neih a ngai, mahni inthunun ngai lo mi, a ni tin hmuh leh tawn chawp ang ang danglam ve zung zung, luang thli chhem ang mai a thle kual mai maite tan hlawhtlinna kawng hi a ping hle a ni.
5. Chhungkua ngaihsak lam hi thalaite hian kan ngaihtuah ngai em? Chhungkua hi kan nun engkim lo intan na a ni a, ram leh khawtlang nun nawm leh nawm loh chu chhungkuaah hian a innghat thui hle a ni. Thalaite zingah pawh chhungkua ngaihsak, nu leh pa, u leh naute hmangaih thiam, inchhungkhur tana chhenfakawm tak tak an tam a, heng mite hi ngaihsan nachang kan hria em le?
Hmeichhe lam aiin mipa lamin hei hi kan mamawh lehzual. Kan inchhungkhur a nuam emaw hrehawm emaw kan hausa emaw rethei emaw chhungkua kan ngaihsak phawt chuan  chhungkaw hlim leh hmasawn kan ni ngei ang. Sualna hrang hranga tlulutte hi chhungkaw kehchhia vang a ni e tiin a zir miten an sawi thin. Chumi ep chiah chu chhungkaw lungrual, thalaiten chhungkua an dah pawimawhnaah sualnain hmun a chang hlei thei lo tih hi a ni. Chuvangin thalaiten chhungkaw ngaihsak mite kan ngaihsan thar a, keimahni ngei pawhin chu mi pawimawhzia chu hriain in chhungkhura khawsa tama ngaihsak turin kan inbuatsaih theuh dawn nia.

Engkim neitu nih hi harsa tih chang ka nei fo thin. by. Chanchinmawia.

Pathian khawngaihna vang liau liauin rawngbawltu nihna chanvo Kohhran leh KTP ah te ka lo chelh ve ta a. Sual hmun thim ber atanga chanvo sang zawk leh ropui zawka min dah dante ka ngaihtuah chang chuan Lpaah ka lawm thin. Mahse, engkim in ta tih anga natnate han tawrh fo mai hi chuan ka rinna nepzia a langchhuak fo thin. Ka rawngbawlpui a bik takin KTP a kan hruaitute chuan min hrethiamin engkimah min awl hneh hle thin a, mahse, mahniah inthlahrunna alo lian a, vanduai intih mai changte ka nei fo thin. Malsawmna chhiar sen loh min petuin natna min han pek meuh chuan taksa, rilru leh Thlarau chauin ka lo rum leh si thin. Pathianah erawh ka vui ngam ngai hauh lo va, a rorel dan erawh hriatthiam loh chang ka nei fo thin. Lawm chunga a rawngbawl chu hla takah a awm a, a mah hransan loh mah ila, amah hnaih chu alo harsa leh fo thin. He thihna lakah hian tuin nge mi chhanchhuak ang? tiin rethei nihna chanvo ka lo chelh leh mai thin.
Mahse, Isua Krista hnentu leh lei leh vana thuneihna zawng zawng nei a, khawvel hneha ngamtu zarah ropui raka ngamtu ka lo ni leh thin. Lalpa chu fakin awm rawh se..!! Natna leh lungngaihna, thihna hial pawh tawk mah ila, Lalpa hnen ata min then hrang turin a ropui tawk lo va, a lian tawk hek lo. Engmah lo ni mah ila, harsatna ruam atang hian Lalpa ropuizia ka lo hmu chhuak leh thin. Hnehtu Lalpa chu chatuanin fakin awm mawlh rawh se.

Setana hi biak tlak alo ni takzet em?


Kan ramah setana betu kan lo awm ve nual ta niin a lang. Khawvel mi ropui leh mi larte tih kan entawn a, malsawmna min pe thintuah ngaiin kan be thin niin a lang.
Inchhut chiang deuh teh ang. Mi lar (a bikin sap kan tih ang chite) leh ropui khawvel huap pawha mi hriat hlawh tam takte hi Setanic/Setanism an lo ni reng mai hlawm a. An lar chhuah hmain setana biain a hnen atangin malsawmna an dawng fo ni pawhin a lang. Mahse, han chhut chiang chiah ila, an hun kal zel leh an tawp dante han ngaihtuah a, han hriat chian meuh chuan eng malsawmna nge ni ta ngai le? tih mai tura nun hrehawm leh nun awhawm lote an lo ni leh si. Malsawmnain a thuam lai chauh kan thlir a, an tawp dan erawh kan chhut thleng lo fo thin.
Kan ramah ngei pawh malsawmtu ani tia setana betu a tawpa mangang leh si, nun hrehawm taka hmang a, hlau leh khura hring nun hmang mekte kei ngei pawhin sawi tur ka hre nual a sin!
Malsawmna hi setana hian ape thei lo tihna a ni hauh lo va, mahse, engati nge manganna khurah an tlukluh zel mai le? A chhan nia ka hriat ve chu, "Kei mah lo chu Pathian dang reng reng a awm lo." titu kan Pathian hian a phal lo a ni mai lo maw? Setana chuan a mite malsawmna tinreng vur a, a tawpa hremhmuna hruai luh hi a duh dan ber a nih a rinawm tehlul nen, a ngam loh Pathian, Isua Krista ngei chuan chung mite chu mangannain a um let thin a ni mai lo maw?
Setanan malsawmna chu a pe thei ngei ang le. Mahse, setana aia thil tithei leh ropui zawk hian malsawmna nasa zawk min pe thei a ni tih hriain amalsawmna dawng tura kan inbuatsaih hi a tul takzetin a lang.
Setana malsawmna leta malsawmna ropui min pe theitu van Pathian chu fakin awm mawlh rawh se. Amen.

Saturday 3 November 2012

Kohhran Programme (4-10/11/2012)


NOVEMBER THLA
Meeting Chair : Upa C.S. Thuama
(Dar hmasa 6:00 pm. ,  Dar nawn 6:30 pm.)

Zai hruaitute:     Pu Chanchinmawia leh
           Pu R. Lalmuana
Thilpek lakhawmtute:
(1) Nl. Lalchungnungi (2) Nl. Lalengmawii (3) Tv. Lalrinchhana


Dt.4th.November.2012(Pathianni)
Zing:
(Khawvel Sunday School Ni Programme)
Hruaitu : Superintendent
Thupui : Jonathan Edward
Sawitu : Asst. Superintendent
Chawhnu:
Hruaitu : Asst. Superintendent
Thupui : Jonathan Edward
Sawitu : Superintendent
Zan Sermon : Upa. R. Zatluanga

Dt.7th.November.2012(Nilai)zan
Tantu : Nl. Lalnunthari
Thupui hawngtu : Pi Lalhmingmawii

Dt.10th.November.2012(Inrin)zan
Tantu : Pi Lalbiakmawii
(Tawngaai inkhawm)

KRISTIAN THALAI PAWL
November thla
Meeting Chair: Tv. F. Lalthangliana Asst. Secy.
Dt.5th.November.2012(Thawh\an)zan
Tantu :  Nl. Lalengmawii
Sermon : Tv. R. Lalmuanawma, Secretary
TAWNGTAI INKHAWM PROGRAMME
Hruaitu : Pu Chanchinmawia, Leader
Tantu : Nl. Ramhmingthangi
November thla
Musician : Pu Lalramchhana leh 
       Tv. Lalbiakkima
Zai hruaitu: Tv. Laltlankima leh Pu Zodailova
Sound i/c.: Tv. Lalvulmawia leh 
     Pu C. Lalhmunmawia, Asst. Leader

KOHHRAN HMEICHHIA
Dt.6th.November.2012(Thawhleh)zan
Hruaitu : Pi Laltani
Tantu : Pi Saithanpuii
Sermon : Pi Lalzikpuii

PAVALAI PAWL PROGRAMME
Dt.5th.November.2012(Thawh\an)zan
A hmun : Pu C. Laltholeha
Hruaitu : Pu C. Vanlalnghaka
Tantu : Pu H.C. Lalvuana
Hun hman dan : Sharing 





Khawvel Sunday School Ni thuchah

Ziaktu: Upa H Lalduhsaka, Secretary, Bial Sunday School

Kawnpui Pastor Bial



Kumin 2012 Nov ni 4 ‘Khawvel Sunday School Ni’ kan lo thleng leh ta a. Pathian hnenah lawmthu awm rawh se. Sunday School pawimawhna te, a hlutna te, a tangkaina te hria a, hlawk taka hmang turin Kohhranho-te i inbuatsaih ang u.
Khawvel-in Sunday School a hmelhriatna chu kum 1700 lam daih tawh kha a ni a; mahse ngaihven zui hlawh lem lovin a zuih ral leh mai a. Kum 80 hnu, 1780 July thla ah Robert Raikes-a chuan England rama Gloucester khuah a rawn din thar leh a; mimal In (Mrs King-i In) chu man chawia luahin naupangte zirtirna bul a lo tan a, Zirtirtu pawh a thlawna thawk tur a hmuh mai loh avangin ama sum sengin a chhawr thin bawk. A tirah chuan naupang kal tur a hmuh loh avangin ei tur leh an thil duhzawng te hmangin a sawmkhawm thin a; an kalbo leh mai loh nan Kutkawlte hial a bun tir thin. Hun reilote hnu-ah naupangte pawh an tlangnelin nuam an ti tan ta hle a, Pathian thu ngawr ngawr bakah awmdan tha te, ziak leh chhiar te, Chhiarkawp te inzirtir nan hman thin a ni. Hemi avang hian Kohhran hruaitu thenkhat leh mi challang thenkhat ten an sawisel a; ‘Pathian niin School a hawng a, hei hi kan Dan kalh a ni’ tiin harsatna an siam sak a, inhnialna a chhuah phah ta hial a. British Parliament ah neuh sawiho a ni a. mahse Pathian in mal a sawm a, British lal ber chuan tha tiin nasa zawka kalpui turin a chah ta zawk a ni.
Khawvel pumah Sunday School chuan hmel hriat a hlawh ta zel a. Dr Bailey-a Philadelphia (USA) Kohhran Upa chuan ni bik ruat a, Sunday School Ni hman a rawt chhuak a, kum 1910 atanga hman tan a ni. Mizoram ah chuan Sap Missionary te lo chhuah hnu, kum 1944 atang khan hman tan a ni a, tichuan kumin hi a vawi 68 na a ni ta. Kumtin MSSU lamin thupui zir tur an thlang thin a. Kumin ah Puitling lamin Jonathan Edwards-a chanchin, naupang lamin Hellen Killer-i chanchin kan zir dawn a; zir nuam tak leh Kohhran hovin kan hlawkpui em em tur a ni a; an chanchin atang hian hmasawnna tur tam tak kan chhar thar ngei ka beisei.
Sunday School, khawvela School lian ber hi Pathian thu inzirtirna mai bakah nun kawng dik inkawhmuhna leh nungchang inzirtirna hmunpui a ni a. Ukil pakhat Fawell-a (New York) chuan ‘Tlangval sual 2700 ka Court-a an rawn hruai te chu Sunday School kal ngai lo vek an ni’ a ti a. Beginner atanga Senior thlenga Sunday School kal tluan zak te hi chu tluk palh chang awm mahse an bo hlen tak tak ngai lo. Chuvangin Sunday School hi ngai pawimawhin i hlut deuh deuh ang u.
Sunday School in hma a sawn zel theih nan Synod hnuaiah MSSU in theih tawpin hma a la mek zel a. Zirtirtu Seminat leh Training te nei turin Kohhran mal leh Bial huap-in MSSU Trainner eng tik lai pawhin koh leh sawm theih reng a ni a; kum tin a duh apiang tan VBS (Vaccation Bible School) nei turin ruahmanna a siam thin bawk., Sunday School Exam kumtin a buatsaih bakah chawimawina hrang hrang a siam bawk a; kan Bial-in tun thlenga Sunday School chawimawina a dawn tawh dan hetiang hi a ni.
Jubilee Award - 8
Diploma Award - 64
Pi Zaii Medal Special - 6
Pi Zaii Medal - 177
Zalawra Medal - 82
A vaiin - 337
Chhandamna leh chatuan nun neihna tura kawng min kawhhmuhtu mai bakah damlai hring nun kawng min chhiar thiam tirtu Sunday School min pek avangin Pathian hnenah lawmthu sawi mawlh mawlh ila. He ni hmangtu zawng zawng ten hlawkna nih ngei theih nan tan ila thar zel ang u.
(He thuchah hi Bial chhung Kohhran hrang hrang a KTP Chanchinbu tinah tih chhuah tura ruahman a ni a. Bial Sunday School Ziaktu thahnemngaihna a fakawmin, Peniel Editorial Board chuan lawmawm kan ti hle  ani.)